Focusing
Τι είναι το Focusing
Το Focusing (ή Διαδικασία Εστίασης) είναι μια σωματικά προσανατολισμένη μέθοδος αυτεπίγνωσης, αλλαγής και ανάπτυξης. Είναι μια διαδικασία μέσα από την οποία αφουγκραζόμαστε πώς το σώμα μας βιώνει τις διάφορες καταστάσεις στη ζωή μας. Στο Focusing χρησιμοποιούμε τον όρο «βιωμένη αίσθηση» για να περιγράψουμε αυτό που νιώθουμε στο σώμα μας για αυτό που συμβαίνει.
Η έκφραση «βιωμένη αίσθηση» μπορεί να μην ακούγεται οικεία, ωστόσο όλοι μας έχουμε τέτοιου είδους αισθήσεις διαρκώς. Για παράδειγμα, μπορεί κάθε φορά που πλησιάζουμε ένα συγκεκριμένο άτομο να αισθανόμαστε ένα περίεργο σφίξιμο στο στομάχι μας. Ή κάθε φορά που χρειάζεται να μιλήσουμε για να υποστηρίξουμε τον εαυτό μας μπορεί να νιώθουμε τον λαιμό μας να σφίγγεται. Άλλες φορές η βιωμένη αίσθηση μπορεί να είναι πολύ αχνή ή αδιόρατη ή χρειάζεται χρόνο για να σχηματιστεί.
Το Focusing είναι η διαδικασία που μας βοηθάει να κάνουμε μια παύση, και να ακούσουμε προσεκτικά με μια φιλική διάθεση αυτό που υπάρχει στο σώμα μας. Και όταν το κάνουμε αυτό μας ανοίγονται νέοι δρόμοι κατανόησης του εαυτού μας και προκύπτουν αυθόρμητα αλλαγές προς την κατεύθυνση που είναι καλύτερη για εμάς.
«…η εποπτεία μπορεί να θεωρηθεί ως ένα είδος ατομικού ερευνητικού προγράμματος στο οποίο το ερευνητικό ερώτημα είναι: Πως μπορώ να είμαι πιο αποτελεσματικός με τους πελάτες μου;» (Merry, 2010, σ. 193)
Η ανακάλυψη του Focusing
Το Focusing είναι μια φυσική διαδικασία που κάποιοι άνθρωποι ήδη χρησιμοποιούν. Αυτό ανακάλυψε ο Eugene Gendlin όταν συνεργάστηκε με τον Carl Rogers στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο. Μαζί με άλλους συναδέλφους τους έθεσαν το ερώτημα «Γιατί η ψυχοθεραπεία είναι βοηθητική για κάποιυς ανθρώπους και όχι για άλλους;» Ψάχνοντας την απάντηση σε αυτό το ερώτημα ανέλυσαν κυριολεκτικά χιλιάδες μαγνητοφωνημένες θεραπευτικές συνεδρίες. Διαπίστωσαν ότι μπορούσαν πολύ εύκολα να εντοπίσουν τους θεραπευόμενους που είχαν επιτυχημένη θεραπεία – που έδειχναν πραγματική αλλαγή σε ψυχολογικά τεστ και στη ζωή τους – από τις δύο πρώτες συνεδρίες.
Ποια ήταν η διαφορά που εντόπισαν ανάμεσα σε εκείνους που είχαν επιτυχημένη θεραπεία και εκείνους που δεν είχαν; Παρατήρησαν ότι αυτή η διαφορά δεν βρισκόταν στην τεχνική του θεραπευτή, ούτε στο περιεχόμενο της συνεδρίας – για τι μιλούσαν οι θεραπευόμενοι. Η διαφορά βρισκόταν στον τρόπο με τον οποίο μιλούσαν. Οι θεραπευόμενοι αυτοί κάποια στιγμή άρχιζαν να μιλάνε πιο αργά, να ψάχνουν τα λόγια τους για να περιγράψουν κάτι που ένιωθαν εκείνη τη στιγμή, και φαινόταν ότι ήταν σε επαφή με κάτι μέσα τους. Σε αντίθεση, οι θεραπευόμενοι που δεν κατάφερναν να κάνουν σημαντικές αλλαγές στη ζωή τους μιλούσαν πάντα καθαρά, έμεναν «στο κεφάλι τους», και μιλούσαν για συναισθήματα αλλά δεν τα ένιωθαν. Όσο και αν ανέλυαν, εξηγούσαν, ή μιλούσαν για τα προβλήματά τους, δεν κατάφερναν να τα λύσουν.
Αν το σκεφτεί κανείς, τα αποτελέσματα αυτά ήταν πολύ απογοητευτικά γιατί αυτό σήμαινε πως ό, τι κι αν έκανε ο θεραπευτής δεν μπορούσε να επιφέρει ουσιαστική αλλαγή στους πελάτες του. Αυτό οδήγησε τον Gendlin να προσπαθήσει να βρει τρόπο ώστε να διδάξει αυτή την δεξιότητα σε όλους. Την ονόμασε Focusing και επινόησε μια βήμα προς βήμα μέθοδο για να τη διδάξει, αρχικά στα πλαίσια της ψυχοθεραπείας, και αργότερα ως μια δεξιότητα που μπορούσε να χρησιμοποιήσει οποιοσδήποτε.
Σήμερα το Focusing διδάσκεται και εφαρμόζεται σε όλο τον κόσμο τόσο στα πλαίσια της συμβουλευτικής και ψυχοθεραπείας όσο και σε πολλές άλλες δραστηριότητες όπως το coaching, ο διαλογισμός, η εκπαίδευση, η συμπληρωματική ιατρική, οι μέθοδοι σωματικής εργασίας, η τέχνη και δημιουργικότητα, οι επιχειρήσεις και όπου αλλού μπορεί να φανταστεί κανείς.
Ποια είναι τα οφέλη του Focusing
Υπάρχουν πάρα πολλά οφέλη που μπορεί κανείς να αντλήσει από την εξάσκηση/ πρακτική της διαδικασίας του Focusing. Ενδεικτικά το Focusing μπορεί να μας βοηθήσει:
-
Να γνωρίσουμε τον εαυτό μας σε βαθύτερο επίπεδο και να μπορέσουμε να καταλάβουμε τι πραγματικά νιώθουμε και τι έχουμε ανάγκη
-
Να ξεκαθαρίσουμε τις σκέψεις και τα συναισθήματά μας για μια κατάσταση
-
Να μάθουμε να εμπιστευόμαστε τη διαίσθηση και τη δημιουργικότητά μας
-
Να μπορούμε να παίρνουμε τις αποφάσεις που είναι σωστές για εμάς κάθε δεδομένη στιγμή
-
Να μπορούμε να διαχειριστούμε δύσκολα συναισθήματα
-
Να μαλακώσουμε τις επικριτικές εσωτερικές φωνές και να βιώσουμε μεγαλύτερη αυτό-αποδοχή
-
Να απελευθερώνουμε μπλοκαρισμένες διαδικασίες όπως το συγγραφικό μπλοκάρισμα ή η αναβλητικότητα
-
Να βρούμε ανακούφιση από την ένταση και τον χρόνιο πόνο
-
Να βελτιώσουμε τις σχέσεις μας
-
Να αισθανθούμε περισσότερο στο κέντρο μας και σε επαφή με το σώμα, τα συναισθήματα και τον εαυτό μας
-
Να αυξήσουμε την αποτελεσματικότητα της συμβουλευτικής και ψυχοθεραπείας
Νέα έρευνα του Ινστιτούτου
Πως εξασκούμε το Focusing
Υπάρχουν πολλοί τρόποι να εφαρμόσουμε τη διαδικασία Focusing. Ο καλύτερος είναι να εκπαιδευτούμε σε αυτό μέσα από κάποιο σεμινάριο και είτε να το εξασκούμε μόνοι μας ή με έναν σύντροφο με τον οποίο μπορούμε να ανταλλάσσουμε τους ρόλους Focuser και συνοδού κάθε φορά που συναντιόμαστε. Μπορούμε επίσης να απευθυνθούμε σε έναν επαγγελματία που παρέχει ατομικές συνεδρίες Focusing και ο οποίος θα μας καθοδηγήσει στη διαδικασία. Τέλος, υπάρχουν πολλοί Focusing-βιωματικοί ψυχοθεραπευτές που εντάσσουν το Focusing στη θεραπευτική δουλειά με τους πελάτες τους.
Focusing και διαλογισμός
Η διαδικασία του Focusing έχει πολλά κοινά με τον διαλογισμό και τις πρακτικές ενσυνειδητότητας. Όπως και στον διαλογισμό, έτσι και στο Focusing στρέφουμε την προσοχή μας μέσα μας και παρατηρούμε την εμπειρία μας. Και στις δύο διαδικασίες κρατάμε μια ανοιχτή, φιλική, μη επικριτική στάση σε όποια εμπειρία αναδύεται.
Ωστόσο, υπάρχει μια σημαντική διαφορά. Στον διαλογισμό φέρνουμε συνήθως την προσοχή μας στην αναπνοή μας ή στους ήχους ή στο τι συμβαίνει στο σώμα μας. Αν έρθουν σκέψεις ή συναισθήματα, τα αφήνουμε να φύγουν και επιστρέφουμε στην πρακτική μας.
Στο Focusing, όταν έρχονται αισθήσεις, σκέψεις ή συναισθήματα, στρέφουμε την προσοχή μας σε αυτά, και αντί να τα αφήσουμε να φύγουν και να επιστρέψουμε σε ένα σημείο εστίασης, μένουμε και συνομιλούμε μαζί τους. Μέσα από αυτή τη διαδικασία ξεδιπλώνεται το βαθύτερο νόημα κάθε εμπειρίας, δίνεται η ευκαιρία να αναδυθούν και να απελευθερωθούν παλιές μπλοκαρισμένες διαδικασίες και να έρθουν αβίαστες αλλαγές και μετακινήσεις προς την κατεύθυνση που είναι καλύτερη για εμάς την κάθε δεδομένη στιγμή.
Το Focusing στη συμβουλευτική και την ψυχοθεραπεία
Κάθε θεραπευτής, ανεξάρτητα από την ψυχοθεραπευτική του προσέγγιση, μπορεί να εκπαιδευτεί στο Focusing και να το χρησιμοποιήσει στη δουλειά του. Μέσα από το Focusing οι θεραπευτές μπορούν να ενισχύσουν την ποιότητα της παρουσίας τους αναπτύσσοντας την αυθεντικότητα, τον ακριβή ενσυναισθητικό συντονισμό και την ανοιχτή στάση που θα τους βοηθήσει να κατανοήσουν και να βοηθήσουν πιο αποτελεσματικά τους θεραπευόμενούς τους. Μπορούν επίσης να αντιλαμβάνονται καλύτερα τις λεπτές αποχρώσεις των νοητικών και συναισθηματικών διαδικασιών των θεραπευόμενων ώστε να μπορούν να τις διευκολύνουν. Ταυτόχρονα το Focusing τους δίνει τα εφόδια ώστε να μπορούν να βοηθήσουν τους θεραπευόμενους να έρχονται σε άμεση επαφή με το βίωμά τους στο εδώ και τώρα.
Συγκεκριμένα το Focusing δίνει τα εφόδια στους θεραπευτές ώστε:
-
Να μπορούν να βοηθήσουν τους πελάτες τους που δεν ξέρουν τι νιώθουν ή που δεν νιώθουν «τίποτα»
-
Να μπορούν να βοηθήσουν τους πελάτες που μιλάνε για τα συναισθήματα αλλά δεν τα βιώνουν
-
Να διευκολύνουν τους πελάτες να μην κατακλύζονται από συναισθήματα
-
Να μπορούν να δουλέψουν με ασφάλεια με τις τραυματικές εμπειρίες
-
Να μπορούν να εντοπίζουν διαφορετικές διαδικασίες στους πελάτες τους όπως το μπλοκάρισμα, η αυτό-κριτική, η αναποφαστιστικότητα και να ξέρουν τι να κάνουν με καθεμία από αυτές
-
Να βοηθήσουν τους θεραπευόμενους να επανακτήσουν μια αίσθηση εμπιστοσύνης στο σώμα τους ώστε να ξέρουν τι νιώθουν και τι έχουν ανάγκη
-
Να μάθουν να αφουγκράζονται και να χρησιμοποιούν τις δικές τους «βιωμένες αισθήσεις» στις συνεδρίες για να προχωρήσει η θεραπεία
-
Να βιώνουν στιγμές πραγματικής αλλαγής και προόδου στους πελάτες τους